Wydawca treści Wydawca treści

Ochrona przeciwpożarowa w lasach

Wiosna i lato to czas, w którym chętnie odwiedzamy las. Piękna, słoneczna pogoda zachęca do wyjścia na spacer, cze też wycieczki rowerowej. Ale jest to również okres, w którym zagrożenie pożarowe osiąga maksymalne nasilenie. Na ten stan składa się kilka czynników, a przede wszystkim: długotrwałe susze, wysokie temperatury, wiosną brak rozwiniętej pokrywy zieleni. Kiedy przez dłuższy czas nie pada deszcz ściółka traci wilgotność, a wtedy wystarczy dosłownie jedna iskra do wywołania pożaru. Do tego dochodzi czynnik ludzki: nielegalne wypalanie traw, rzucanie niedopałków papierosów, rozpalanie ognisk w lesie lub w jego sąsiedztwie. Nierozsądne postępowanie najczęściej prowadzi do tragedii, las który rósł przez wiele pokoleń pali się bardzo szybko.

Na terenie Nadleśnictwa Cewice w latach 2009-2019 miało miejsce 26 pożarów, łączna powierzchnia pożarzysk wyniosła 5,86 ha. Najtragiczniejszym okazał się rok ubiegły. Wiosną 2019 roku w naszym Nadleśnictwie powstały 4 pożary lasu, dotknięte zostały leśnictwa Maszewo, Jeziernik, Mikorowo i Rokitki. Powierzchnia pożarzysk w sumie wyniosła 2,55 ha. W tym roku w naszych lasach, dokładnie na terenie Leśnictwa Uniesin miał miejsce  pierwszy pożar. Pożar został spowodowany nieumyślnym zaprószeniem ognia. Dzięki sprawnej akcji Straży Pożarnej, pożar został szybko ugaszony. Spłonęło ok 9 arów ściółki leśnej.

         Ponieważ warunki przyrodniczo-leśne i działalność ludzka powodują wzrost zagrożenia pożarowego, wymusza to tworzenie systemu ochrony przeciwpożarowej lasu. Organizację systemu ochrony przeciwpożarowej w Lasach Państwowych reguluje „Instrukcja ochrony przeciwpożarowej lasu”. System ten jest oparty na analizie potencjalnego i dynamicznego zagrożenia lasu. Analizując potencjalne zagrożenie, możemy przygotować obszary leśne na wypadek pożaru. A oceniając zagrożenie dynamiczne (codzienna prognoza uwzględniająca aktualne warunki meteorologiczne) mamy podstawę do podjęcia bieżących działań ochronnych przez administrację Lasów Państwowych.

         Dla obszaru każdego nadleśnictwa jest określana kategoria zagrożenia pożarowego lasu (KZPL). Określa się ją na podstawie następujących kryteriów:

  • średniej rocznej liczby pożarów lasu w okresie ostatnich 10 lat
  • sumy udziałów procentowych powierzchni drzewostanów rosnących na siedliskach boru suchego, świeżego i wilgotnego, boru mieszanego świeżego i wilgotnego, oraz lasu łęgowego
  • średniej wilgotności względnej powietrza i procentowego udziału dni z wilgotnością ściółki mniejszą od 15% o godzinie 9:00
  • średniej liczby mieszkańców przypadających na 1 ha powierzchni leśnej

Wyróżniamy trzy kategorie zagrożenia pożarowego lasu: I – zagrożenie duże, II – zagrożenie średnie i III – zagrożenie małe.

Odpowiednio do kategorii zagrożenia pożarowego lasu nadleśnictwa są zobowiązane do postępowania zgodnie z organizacyjno-technicznymi zasadami przygotowania się do gaszenia pożarów lasu.

Dla obszaru Nadleśnictwa Cewice określono II kategorię zagrożenia pożarowego lasu.

Ponieważ podstawowe znaczenie dla skutecznej walki z pożarami ma profilaktyka oraz wczesne wykrywanie pożarów, dlatego Nadleśnictwo Cewice, działając zgodnie z wymogami instrukcji ochrony przeciwpożarowej obszarów leśnych,  mineralizuje i uprząta pasy przeciwpożarowe, dysponuje 21 punktami czerpania wody dla potrzeb gaszenia pożarów ( w tym 8 naturalnych na jeziorach i ciekach wodnych, pozostałe to hydranty umiejscowione w lokalnych wsiach). Dojazdy do tych punktów są oznakowane w sposób pozwalający na szybkie odnalezienie ich w terenie. Nadleśnictwo  posiada 25 dojazdów pożarowych, również odpowiednio oznakowanych, co umożliwia szybkie i sprawne działanie Straży Pożarnej i Służb Leśnych. Posiadamy dostrzegalnię, na której zamontowana jest kamera o rozdzielczości FullHD. Nadleśnictwo dysponuje również dwiema bazami sprzętu przeciwpożarowego (odpowiednio zaopatrzonymi m.in. w hydronetki plecakowe i szpadle). W okresie zagrożenia  powołuje się pełnomocnika Nadleśniczego, oraz w siedzibie nadleśnictwa uruchamia się Punkt Alarmowo-Dyspozycyjny (PAD).

Punkt alarmowo-dyspozycyjny to takie nasze przeciwpożarowe „centrum dowodzenia” wyposażone w: telefon, radiotelefon,mapę topograficzną terenu nadleśnictwa i terenów mu przyległych wraz z siatką koordynatów lotniczych, komputer pracujący w sieci LP, z dostępem do internetu i map pożarowych LP, aparatura TV połączona z kamerą i pulpit sterowniczy (pozwalający na obrót kamery, przybliżenie zoom,korektę obrazu i określenie azymutu), dziennik pracy dyspozytora, oraz w wagosuszarkę. Pracujący tu doświadczeni dyspozytorzy kierują pracą systemu obserwacyjno-alarmowego nadleśnictwa, namierzają podejrzane dymy, wykrywają i lokalizują pożary, informują o zaistniałych pożarach, a w razie potrzeby koordynują akcją. Do ich zadań również należy pobranie próbek ściółki i pomiar jej wilgotności przy użyciu wagosuszarki, co następnie posłuży do ustalenia stopnia zagrożenia pożarowego lasu (SZPL).

Stopień zagrożenia pożarowego jest ustalany dwukrotnie w ciągu doby, na podstawie następujących pomiarów:

  • wilgotności ściółki w drzewostanie sosnowym III klasy wieku, rosnącym na siedlisku boru świeżego lub boru mieszanego świeżego
  • temperatury powietrza mierzonej na wysokości 0,5 m od powierzchni zadarnionej, przy ścianie drzewostanu
  • wilgotności względnej powietrza mierzonej na wysokości 0,5 m od powierzchni zadarnionej, przy ścianie drzewostanu
  • sumy opadu atmosferycznego z ostatnich 24 godzin

 Wyróżniamy następujące stopnie: 0 – brak zagrożenia, I – zagrożenie małe, II – zagrożenie średnie , III – zagrożenie duże. W zależności od stopnia zagrożenia pożarowego lasu Nadleśnictwo podejmuje odpowiednie działania ochronne. Im wyższy stopień zagrożenia pożarowego, tym większy stan gotowości pracowników Nadleśnictwa. W przypadku II i III SZPL wprowadza się dodatkowe dyżury dla wzmocnienia obsady PADu. A w przypadku spadku wilgotności ściółki poniżej 10% dyżury pełnią już wszyscy leśniczowie. W wyjątkowych przypadkach Nadleśniczy może także ogłosić okresowy zakaz wstępu do lasu.

Lasy Państwowe dokładają wszelkich starań by chronić nasze wspólne dobro jakim jest las przed  wzrastającym zagrożeniem pożarowym. Doskonalą system prognozowania zagrożenia pożarowego. W ramach profilaktyki prowadzimy działalność informacyjną i ostrzegawczą, podejmujemy działania gospodarcze i hodowlane mające na celu ograniczenie rozprzestrzeniania się ognia, przechodzimy szkolenia. Jednostki organizacyjne LP modernizują systemy monitorowania  i wykrywania pożarów. W czasie nasilonego zagrożenia pracownicy Służby Leśnej pozostają w ciągłej gotowości, gdyż od szybkiej reakcji na ewentualny pożar, zależy powodzenie akcji ratunkowo-gaśniczych.